Kosiniak-Kamysz: Nie zrzucajmy winy na lekarza, bo on ma prawo odmówić? - Czy to co mówi ma sens?¶
26 stycznia 2023 roku Władysław Kosiniak-Kamysz, szef PSL wypowiedział się na antenie TVN24 o klauzuli sumienia:
[...] Prawo musi być egzekwowane. To jest obowiązek jednostki, a nie lekarza pracującego na oddziale [...]. Nie zrzucajmy winy na jednego lub drugiego lekarza, bo on ma prawo dokonać wyboru i odmówić. To jest zgodne z Kodeksem Etyki Lekarskiej [...] Wolność człowieka nie jest uzależniona od jego zawodu i klauzula sumienia jest dopuszczalna jak najbardziej. [...] Tu też [red. mówiąc o zgwałconej 14. latce której odmówiono aborcji] bym zastosował klauzulę sumienia u siebie w takim przypadku, ale też nigdy nie myślałem, żeby pójść na ginekologię.
Czy lekarz ma prawo odmówić aborcji?¶
Sytuacja prawna¶
W październiku 2015 roku jedną z najostrzejszych ustaw antyaborcyjnych w Europie - Polską ustawą - zajął się polski Trybunał Konstytucyjny. Orzekł on, że konieczność wskazania innego lekarza przy powoływaniu się na klauzulę sumienia jest niezgodna z konstytucją i w związku z tym lekarz odmawiający aborcji nie jest zobligowany do wskazania kobiecie gdzie może przeprowadzić bezpiecznie aborcję, nawet wtedy, gdy jest ona zgodna z ustawą.
Przepis ten w praktyce ogranicza dostęp do aborcji nawet w przypadkach przewidzianych w obowiązującym prawie gdyż uzależnia możliwości i wybór pacjentki od woli lekarza na którego trafi.
Pod tym względem wypowiedź Kosiniaka-Kamysza jest prawdziwa - faktycznie lekarz ma obecnie prawną możliwość by nie tylko odmówić wykonania zgdonego z prawem zagiegu, oraz de facto, utrudnić jej dostęp do aborcji przez zatajenie infomacji o tym, gdzie mogłaby ją wykonać.
Wyjątki od klauzuli¶
W brew temu to implikuje Kosiniak Kamysz w Polskim prawie istnieją zapisy, które nadal zobowiązują lekarza do przerwania ciąży.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki.
oraz
Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
W związku z tym "Klauzula sumienia" nie obowiązuje, gdy istnieje niebezpieczeństwo utraty życia i ciężkiego rozstroju zdrowia u pacjentki. Jak pokazują badania i wskazują wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia: niechciana ciąża i jej konsekswencje stanowią realny powód naruszenia zdrowia.
Konsekwencje "Klauzuli Sumienia"¶
Klauzula sumienia jest rozwiązaniem prawnym postulowanym przez przeciwników aborcji, gdyż zdejmuje z lekarzy jakąkolwiek odpowiedzialność za zaniechania, które mogą mieć wpływ na zdrowie i życie pacjentki.
Klauzula sumienia moze skazywać osoby chcące przerwać ciąże na samotność, tułaczkę po systemie ochrony zdrowia, a w skrajnych lecz częstych sytuacjach, zmusić je do niechcianej ciąży.
Przez "Klauzulę sumienia" publiczni lekarze mogą nie podejmować się się tego, co jest esencją ich pracy.
O ile bezpieczna aborcja bez lekarza za pomocą tabletek jest możliwa co najmniej do 12 tygodnia, to są oni niezbędni w przypadku ciąż z powikłaniami. Równoczesne umożliwienie lekarzom odmowy wykonania zabiegu oraz umożliwienie im odmówienia dostepu do rzetelnej wiedzy medycznej o aborcji może spowodować zwiększenie zapotrzebowania na aborcję w drugim i trzecim trymestrze, jednoczesnie redukując do niej publicznie dostępne narzędzia - gdyby lekarz musiał informować od razu o tabletkach aborcyjncych, wiele pacjentek nie potrzebowało by lekarskiego wsparcia przy aborcji w ogóle.
Aktualizacja: 21 czerwca 2023¶
Na antenie RMF FM Władysław Kosiniak-Kamysz uzupełnił swoją wypowiedź o klauzuli sumienia:
Zgodnie z kartą praw podstawowych UE lekarze mają prawo do klauzuli sumienia i jestem za tym, żeby mieli. Ale instytucje nie mają klauzuli sumienia tylko ludzie. W każdym regionie powinny być wyznaczone szpitale, w których jest zawsze gotowy zespół do wykonywania wszystkich procedur medycznych - powiedział Kosiniak-Kamysz.
Czy klauzula sumienia wynika z prawa UE?¶
Zgodnie z kartą praw podstawowych UE lekarze mają prawo do klauzuli sumienia
to fałsz
Władysław Kosiniak-Kamysz odnosi się do zapisu z art. 10.2, "każdy ma prawo do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa".
Jednak klauzula sumienia nie wynika z karty praw podstawowych, a powyższy zapis mógłby równie dobrze obraniczyć możliwość lekarza do odmowy aborcji (gdyby taki przepis pojawił się na poziomie krajowym).
Europecji komisarz ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Vytenis Andriukaitis wypowiedział się wprost tym, czy Klauzula sumienia wynika z prawa UE:
Stosowanie klauzul sumienia jest kwestią regulowaną na szczeblu krajowym.
Komentarz ADT¶
Wbrew swojej nazwie klauzula nie ma nic wspólnego z sumieniem. To narzędzie, które lekarze stosują, by móc nie liczyć się z dobrem i wolą pacjentek. Fałszywa argumentacja, jakoby klauzula sumienia była egzekwowana na szczeblu europejskim ma na celu zwolnienie z odpowiedzialności za anty-kobiece prawo polskich polityków.