Aborcja a transpłciowość - czy tylko "kobieta" może mieć aborcję?¶

Dyskusja o aborcji jest silnie upłciowiona i nic dziwnego. Jednak w dyskusjach o przerywaniu ciąży przeważnie ignoruje perspektywę osób transpłciowych - czy to dobry pomysł i czy musi tak być?

Osoby sprzeciwiające się temu, by temat osób trans był włączony do walki o aborcję mówią często, że osoby transpłciowe "stanowią jedynie promil wszystkich osób w ciąży".

Czy to znaczy, że mają one nie mieć prawa do bezpiecznej i dostępnej aborcji, tak samo jak cis-płciowe kobiety? Przyjrzyjmy się temu tematowi trochę bliżej, by dowiedzieć się, czemu osoby trans budzą tyle "kontrowersji".

Stanowisko ekspertek aborcyjnych w sprawie osób transpłciowych¶

Osoby, które świadczą usługi i pomoc aborcyjną, nie widzą ani problemu, ani kontrowersji w uwzględnianiu osób z parasola LGBTQ+. Nie stanowi dla nich to większego wyzwania, gdyż zabieg przerywania ciąży, nie różni się w takich przypadkach znacząco.

Słowami Natalie Hinchcliffe, zastępczyni dyrektora medycznego w Planned Parenthood Hudson Peconic:

Aborcja jest kwestią dotyczącą wszystkich osób zdolnych do zajścia w ciążę, ich partnerów, rodzin i społeczności. Transpłciowi mężczyźni, osoby niebinarne i osoby w inny sposób gender-queer, mające przy urodzeniu przypisaną płeć żeńską, również potrzebują usług aborcyjnych. Wykluczenie ich utrwala pogląd, że aborcja jest kwestią zdrowia kobiet "cis" ¹.

To według właśnie tych osób, które w aborcjach realnie pomagają i są ekpertami w tej dziedzinie, walcząc o dostęp do aborcji musimy pamiętać, że seksizm (dyskryminacja kobiet) i cis-seksizm (dyskryminacja osób transpóciowych) zazwyczaj idą w parze.

Marginalizowanie i umniejszanie praw osób transpłciowych do aborcji nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością reprodukcyjną. Nie przynosi też nikomu żadnego pożytku. Skąd więc taki opór?

Bariery ideologiczne przeciwko osobom trans¶

Trans mężczyźni, osoby niebinarne i interpłciowe zachodzą w ciążę, korzystają z antykoncepcji i decydują się na posiadanie dzieci (lub nie) tak samo jak i kobiety cispłciowe. To fakt i na poziomie tego faktu (czy ktoś wspiera osoby LGBTQ+ czy jest ich zaciętym przeciwnikiem) nie budzi to kontrowersji (chyba, że ktoś będzie na tyle uparty, by udawać, że jakaś grupa ludzi - jakkolwiek ją identyfikuje - "nie istnieje").

Utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej osób trans¶

W przeciwieństwie do osób cispłciowych, członkowie społeczności trans stają przed dodatkowymi barierami w dostępie do bezpiecznej i niezawodnej opieki zdrowotnej, zwłaszcza opieki reprodukcyjnej:

Często personel medyczny zwyczajnie odmawia udzielenia opieki medycznej, bądź stawia błędne diagnozy, oparte na dyskryminujących założeniach o osobach transpłciowych.

W większości przypadków osobom trans stawia się serię niewygodnych pytań, bądź nie respektuje się ich tożsamości płciowej. Takie doświadczenia są dla większości osób niezwykle traumatyczne, ale również mówią wiele o rażącej niekompetencji personelu medycznego w obchodzeniu się z osobami nieheteronormatywnymi.

Różnice pomiędzy aborcjami osób cis, a trans¶

Hormony, takie jak testosteron lub estrogen, które są przyjmowane w ramach korekty płci, w niektórych przypadkach wpływają na strukturę i funkcjonowanie narządów rozrodczych, co może później rzutować na bezpieczeństwo i skuteczność aborcji.

W związku z tym, niektóre osoby transpłciowe, zwłaszcza te, które przyjmują hormony od dłuższego czasu, mogą potrzebować specjalistycznej konsultacji przed aborcją. Specjalista może przeprowadzić badania, takie jak badania ultrasonograficzne, w celu oceny stanu narządów rozrodczych, oraz określić odpowiedni sposób i termin przeprowadzenia aborcji.

Mimo, że aborcja generalnie rzecz biorąc jest bezpieczna, osoby transpłciowe - zwłaszcza te, które korzystają z hormonoterapii - mogą mieć nieco wyższe ryzyko powikłań po aborcji niż osoby, które nie są w trakcie leczenia hormonalnego.

Stosowanie tabletek poronnych, takich jak mifepriston, może także wpłynąć na działanie hormonów, co dla niektórych osób transpłciowych może stanowić problem.

Z tych powodów, ważne jest, aby personel medyczny, który przeprowadza aborcję, był świadomy specyficznych potrzeb i ryzyka dla osób transpłciowych i zapewniał opiekę, która jest wrażliwa na potrzeby osób transpłciowych i oferuje odpowiednie wsparcie emocjonalne i fizyczne w trakcie całego procesu ².

Konsekwencje ukrywania osób transpłciowych¶

Poza kwestiami ideologicznymi, istnieje także problem dość ubogiej ilości badań na temat przerywania ciąży przez osoby transpłciowe, które korzystają z hormonoterapii, choć wiadomo, że będą one wymagać specjalistycznej opieki medycznej w związku z aborcją.

Również raporty ONZ podkreślają, że narracje typu "ideoligia gender" stworzone przez ludzi, którzy walczą z osobami LGBTQ+, stanowią grożną próbę, by ograniczyć widoczność i prawa osób transpłciowych, które przynależą im tak samo, jak wszystkim innym.

Obecnie „ideologia gender” może tyczyć się zarówno zmian związanych z lepszą ochroną prawną osób trans, jak i wprowadzeniem równości małżeńskiej, komprehensywnej edukacji seksualnej do szkół, czy zapewnieniem prawa do aborcji.

za tranzycja.pl/publikacje/raport-onz/

Dotychczasowe badania wokół aborcji osób trans¶

Jedyne w zasadzie badanieu ³, dotyczące aborcji w kontekście transpłciowości opublikowane zostało (dopiero!) w roku 2020. Na celu miało analizę doświadczeń osób trans w dostępie do seksualnej i reprodukcyjnej opieki zdrowotnej w Stanach Zjednoczonych. Przeprowadzono ankietę internetową i pogłębione wywiady z wybraną grupą osób uczestniczących.

Z ankiety wynikło, że większość uczestników miała dostęp do jakiejś formy seksualnej i reprodukcyjnej opieki zdrowotnej, w tym do antykoncepcji i testów STI. Jednak znaczna ich część zgłosiła, że w tych okolicznościach doświadczyła dyskryminacji lub dyskomfortu, zwłaszcza gdy chodziło o ujawnienie swojej tożsamości płciowej pracownikom sektoru ochrony zdrowia.

Wywiady dostarczyły dalszych informacji na temat tych doświadczeń - wiele osób zgłaszało, że czuły się lekceważone przez personel medyczny. Dodatkowo, w wywiadach podkreślano trudności w znalezieniu świadczeniodawców zapewniających bezpieczną przestrzeń dla osób ze środowiska LGBTQ+, a także bariery finansowe w dostępie do opieki zdrowotnej.

Zebrano także dane na temat aborcyjnych statystyk wśród społeczności trans, jak i preferowanych metod przerwania ciąży. Ogólnie rzecz biorąc, badanie sugeruje, że chociaż wiele osób trans w USA ma dostęp do reprodukcyjnej opieki zdrowotnej, istnieją znaczne bariery w dostępie do takiej, która jest pełna szacunku, afirmacji i uwzględnia ich tożsamość płciową ³.

Jak można zauważyć, badanie skupia się głównie na kwestiach społecznych. Oczywiście stanowią one podstawę, od której należy zacząć budować inkluzywną opiekę zdrowotną. Wciąż jednak brakuje badań z zakresu medycznego, które notabene również są ważne do podjęcia świadomej decyzji o przerwaniu ciąży.

Konkluzja¶

Konkluzja jest taka, że czy to w Stanach, czy to w Polsce, mamy poważny problem, jeżeli chodzi o rozmawianiu o transpłciowości. O, ironio, nawet w środowisku medycznym.

Osoby transpłciowe dzień w dzień walczą o prawa aborcyjne dla cispłciowych kobiet. Same jednak dostają mało uwagi dla siebie i swoich potrzeb. Dosyć już ich marginalizacji. Nie zapominajmy o uwzględnieniu transpłciowości w dyskursie aborcyjnym, niezależnie od tego, czy stanowi ona tylko promil grupy demograficznej. Wszak prawo do wyboru ma obejmować każdą osobę, która może zajść w ciążę.

W wolnym tłumaczeniu z j. angielskiego: Abortion is an issue for all people capable of pregnancy, for their partners, their families, and their communities. Transgender men, nonbinary and gender queer people assigned female at birth do seek abortion services. Excluding them perpetuates the idea that abortion is a "cis" women's health issue. heyjane.com/articles/nonbinary-trans-abortions ↩
American College of Obstetricians and Gynecologists, "Health Care for Transgender and Gender Diverse Individuals" (2018) ↩
Moseson H, Fix L, Ragosta S, Forsberg H, Hastings J, Stoeffler A, Lunn MR, Flentje A, Capriotti MR, Lubensky ME, Obedin-Maliver J, Abortion experiences and preferences of transgender, nonbinary, and gender-expansive people in the United States, Epub 25.09.2020 ↩↩